جزئیات طراحی ایستگاه‌های قطار شهری کرج؛
ایستگاه‌ها باید سازگار با بافت کرج و دارای هویت شاخص باشد
نسترن کیوان‌پور- یکی از چالش‌هایی که نه‌تنها من بلکه بسیاری از خبرنگاران با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، بازخوردهای مسئولان پس از انتشارِ گزارش‌های انتقادی است! بسیاری از مدیران و مسئولان تحملِ کوچک‌ترین انتقادی ندارند و ملایم‌ترین واکنش‌شان، اعتراض همراه با تهدید یا تخریبِ شخصیتِ نویسنده است. مدتی‌ست راجع به پروژه‌ی قطار شهری کرج می‌نویسم و نظراتِ مخالف و موافق مسئولان و گلایه‌های مردم را بازگو می‌کنم اما واکنشی که از مدیرپروژه شرکت مهندسان مشاور کارفرمای قطار شهری کرج(پردیسان‌سازه) دیدم برایم جالب بود.
به این دلیل که برخی ایستگاه‌های خط ۲ در ماه‌های آتی تکمیل و آماده‌ی بهره‌برداری خواهد بود، او علی‌رغم انتقاداتی که به روندِ تکمیل این پروژه وارد است از من دعوت کرد که در جلساتِ مربوط به نهایی شدن فرآیند تکمیل این ایستگاه‌ها شرکت کنم و اطلاعات تخصصی‌تری را در اختیار شهروندان قرار دهم.
روز دوشنبه؛ ۲۲ مهرماه ۹۸ جلسه‌ی شرکت مهندسان مشاور هسته طراحی(شرکت مشاور تخصصی معماری و شهرسازی) با کارفرما و سایر شرکت‌های مشاور با موضوع طراحی ایستگاه F(45 متری گلشهر) برگزار شد.
سام طهرانچی که یکی از معماران مطرح کشور است و پروژه‌هایی نظیر باغ کتاب تهران و سالن CIP فرودگاه بین‌المللی امام خمینی را در کارنامه‌ی خود دارد برای طراحی ایستگاه‌های خط ۲ قطار شهری کرج انتخاب شده است که امیدواریم پس از اتمام کار، شاهد طرحی خاص و متفاوت در ایستگاه‌های متروی کرج باشیم.
احمدرضا محسنی در این خصوص گفت: «اولین بار است که در پروژه‌های قطار شهری کشور، مشاور تخصصی معماری و شهرسازی برای طراحی ایستگاه در نظر گرفته می‌شود. ایستگاه‌های مترو در تهران با یک تابلوی زرد رنگ و در مشهد با یک سازه‌ی فلزی-شیشه‌ای مشخص می‌شود. اما در کرج به دنبالِ کاری شاخص‌تر هستیم. قرار است بنایی به عنوان ایستگاه ساخته شود که برند بوده و با بافت اطراف هماهنگ باشد و هویتِ آن را تقویت کند. می‌خواهیم ایستگاه‌های ورودی مترو با طراحیِ خاص و متفاوت در ذهن شهروندان نقش ببندد.»
استفاده از سنگ گرانیت در پلههای فرار یکی از مواردی بود که شهروندان در خصوص آن پرسش داشتند. از محسنی پرسیدم که آیا استفاده از این سنگ در پلههای فرار توجیه اقتصادی برای پروژه دارد یا صرفا برای نمایش افتتاح با حضور شهردار کرج است؟!
مدیر پروژه شرکت مهندسان مشاور پردیسان‌سازه گفت: «بخش‌های مربوط به فضاهای عمومی در پروژه تعریف شده است مثلا اینکه فلان اتاق، دیواری با فلان مصالح داشته باشد یا سقفش جنس خاصی داشته باشد. کسی کاری خارج از نقشه انجام نمی‌دهد. از طرفی پیمانکار هم قراردادِ فیکس‌شده دارد. بگذارید این طور توضیح بدهم؛ ساخت یک ایستگاه هفت‌ونیم میلیون دلار هزینه دارد که ۱۵ درصد آن هزینه‌ی نازک‌کاری است. پیمانکار موظف است بر اساس نقشه‌ها و مدارک فنی بهترین و مناسب‌ترین مصالح را به‌کار گیرد. مدیریت مالی پروژه‌ای که سقفش برای پیمانکار تعیین شده با خودش است؛ شاید به قول شما گرانیت برای پله فرار لازم نباشد اما ما فقط به رعایت استانداردها حساسیت داریم؛ حالا پیمانکار می‌خواهد سنگ گران یا ارزانی انتخاب کند هزینه‌ی اضافی به ما تحمیل نمی‌شود و انتخاب با خودش است.»
استفاده از Dry Wall برای اولین بار در استان البرز
موضوع بعدی استفاده از دیوار خشک یا Dry Wall در ایستگاه‌هاست که برای اولین بار در استان البرز چنین مصالحی در یک سازه به‌کار می‌رود. البته در متروی تهران نیز از درای وال همراه با سنگ استفاده شده است. نمای خشک بیش‌تر مخصوص صنعتی‌سازی است و به دلیل اینکه در دیوار خشک از هیچ‌گونه مواد با پایه آب مانند ملات ماسه، سیمان و … استفاده نمی‌شود به آن درای وال می‌گویند.
محسنی توضیح داد: «سرامیک‌های استفاده‌شده در درای وال با ابعاد ۲۰/۱ در ۶۰ سانتی‌متر مقاومت بسیار بالایی دارند. وقتی از درای‌وال استفاده می‌شود به آسانی می‌توان به تاسیسات مکانیکی و برقی دسترسی پیدا کرد و در زمان بروز مشکل آن‌ها را ترمیم، تعمیر یا تعویض کرد. هم‌چنین این دیوارها کیفیت ثابت و استانداردی دارند و رطوبت در آن‌ها تاثیر نخواهد داشت.»
بحث قابلِ توجه دیگر جانمایی آسانسور در ایستگاه‌های مترو برای تسهیل تردد معلولان، جانبازان، سالمندان و کودکان است. هرچند مناسب‌سازی فضاهای شهری یکی از الزامات شهرسازی و معماری در قوانین و آیین‌نامه‌های مختلف کشور است اما متاسفانه به شدت مورد غفلت واقع شده است.
احمدرضا محسنی در این خصوص نیز گفت: «سعی کرده‌ایم طراحی داخل ایستگاه‌ها به گونه‌ای باشد که با ایجاد رمپ و جانمایی آسانسور و گل‌میخ برای معلولان جسمی-حرکتی و نابینایان، امکان حرکت فراهم کنیم. به این منظور چهار آسانسور در چهار نقطه از ایستگاه قرار گرفته است. شهرسازی و معماری ما مناسبِ کم‌توانان نیست. شهرهای ما خودرو محور هستند و روحیه‌ی ما نیز در پیِ این دیدگاه تغییر کرده است. خوشبختانه توجه به معلولان و کم‌توانان از ابتدای طراحی مد نظر قرار گرفته و امیدواریم خروجی برای استفاده‌ی این قشر نیز قابل قبول و مطلوب باشد.»
